W poprzednim wpisie poruszyłam kwestie związane z odpowiedzialnym projektowaniem i inkluzywnością. Zagadnienie to należy stawiać w parze z dostępnością, która jest podstawą dobrego serwisu. Oba czynniki determinują obszar User Experience, dlatego dziś szerzej o dostępnych produktach i usługach digitalowych.
Czytaj dalej
W Polsce jedynie strony rządowe mają ściśle określone wymogi dotyczące dostępności. Dla pozostałych serwisów ta kwestia nie jest prawnie regulowana. Zależy od zleceniodawców i projektantów, czy tworzą dobre i odpowiedzialne etycznie produkty.
Czym zatem jest owa dostępność (accessibility)? Jest zapewnieniem swobodnego i wygodnego korzystania ze strony czy aplikacji bez względu na sytuację. Daje nam pełen dostęp do publikowanych materiałów, zapewnia przejrzystą nawigację i ścieżkę użytkownika. Strona zapewnia podobne doświadczenia zarówno typowym użytkownikom, jak i tym z ograniczeniami czy niepełnosprawnościami. Jest czytelna i przejrzysta.
Dostępność cyfrową definiują normy opisane w standardzie WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Są to międzynarodowe zasady projektowania dostępnych serwisów. Dostępność nie ogranicza się jedynie do zastosowania wysokiego kontrastu czy możliwości zmiany wielkości fontów. Pozwala natomiast skorzystać z produktu bez względu na uwarunkowania, ograniczenia czy kontekst użycia. Uwzględnia ona wiele aspektów społecznych i kulturowych, począwszy od nagłej niedyspozycji organizmu, różnych kontekstów użycia, po słabe łącze internetowe. Obejmuje czytelną architekturę informacji i wykluczenie 'dark patterns'.
Obecnie otacza nas wiele niedostępnych rozwiązań, a do projektowania serwisów internetowych również (a może przede wszystkim?) należy podchodzić w sposób odpowiedzialny. Uwzględnienie zasad inclusive design oraz standardu WCAG 2.1, pomoże odpowiedzieć na potrzeby różnych grup, których problem może nie być dostrzegalny gołym okiem. Dotyczy to osób z niepełnosprawnościami, dysleksją, starszych czy o różnej tożsamości seksualnej. Ci ludzie i tak są już wykluczani i stygmatyzowani systemowo, a możemy ich dostrzec na każdym kroku.
Rozpoczyna się epoka odpowiedzialnego projektowania. Rozwój technologii wsparcia przyczynia się do zwiększenia dostępności produktów i usług, jednak musimy wiedzieć jak z niej skorzystać. Zamiast rozwijać obszary wizualne serwisów, skupmy się na kwestiach istotnych i odpowiedzialnych.
Osoby z niepełnosprawnościami i ograniczeniami potrzebują korzystać z internetu tak samo jak my. Specyfikacje i WCAG to jednak nie wszystko. Strony spełniające te normy, mogą być równocześnie niedostępne, dlatego nie ograniczajmy się do tego co powierzchowne. Podstawą jest, by z serwisu można było wygodnie, swobodnie i szybko korzystać, dlatego tak ważne jest stabilne środowisko i architektura strony. Bez tego nawet najlepiej zaprojektowana, lecz ciągle 'przewracająca się' strona nie będzie budziła w nas pozytywnych odczuć. Jeśli sytuacja będzie się powtarzać, z biegiem czasu przestaniemy ją odwiedzać, znajdując lepszy i bardziej przystępny serwis.
Dostępność jest podstawą dobrego projektowania. Dobry projekt natomiast to taki, z którego korzystasz bez wysiłku i zbędnego skupienia. Należy jednak podchodzić do niego w sposób holistyczny, na każdym etapie procesu projektowania. Dostępność powinna być włączona u podstaw. Zadbanie o dostępność nie jest zadaniem jedynie projektanta. Należy włączyć w temat zespoły biznesowo - technologiczne i wspólnie zadbać i rozwijać serwis. Na co dzień mamy styczność z produktami cyfrowymi opiekującymi ten temat w różnym stopniu.
Podejście zwinne(Agile) umożliwia dynamiczne wdrożenie zmian, testowanie hipotez i elastycznie odpowiadać na potrzeby użytkowników. Wszystkie działania powinny być testowane i badane.
Należy też pamiętać o niepełnosprawnościach i zapewnić sprawne korzystanie z serwisu i publikowanych treści dla osób z ograniczeniami. Dla niedowidzących (ale też korzystających z serwisu w słońcu), pomocne będzie stosowanie odpowiednich kontrastów i udostępnienie opcji powiększania strony. Osoby, które nie są w stanie zauważyć warstwy wizualnej, docenią czytelną architekturę treści. Standard WCAG 2.1. definiuje cały zakres dobrych praktyk dla lepszej dostępności serwisów dla osób niedowidzących, które powinniśmy uwzględnić podczas opracowywania treści na stronę. Są to m.in. intuicyjne opisy i oznaczenia nagłówków, atrybuty ALT, intuicyjna i przejrzysta architektura treści,
Dla niedosłyszących filmy powinny posiadać transkrypcję tekstową. Dla osób z kłopotami z ruchowymi, serwisu powinny dawać możliwość poruszania się przy użyciu klawiatury.
Uwzględnienie tych wymogów nie jest skomplikowane i z biegiem czasu stanie się intuicyjne, wchodząc nam w krew. Osobom z ograniczeniami pomoże natomiast swobodnie korzystać z produktu cyfrowego, wpływając na odbiór przekazu, komfort użytkowania albo po prostu je umożliwiając. Zadbaj o to, by jak najwięcej grup mogło korzystać ze strony, nie czując się przy tym pomijani czy ograniczani.
